Dzięki pracy Michała Rams-Ługowskiego z kanału Pojęcia przy pracy mamy możliwość zaproponować polskiemu odbiorcy zbiór fragmentów z filmu dokumentalnego „Nascita di una dittatura” (Narodziny dyktatury) w reżyserii Sergio Zavoli, który ukazał się w 1972 roku we włoskiej telewizji publicznej. Amadeo Bordiga udzielił wywiadu jego twórcom w czerwcu 1970 roku, na miesiąc przed śmiercią. Rozmowę przeprowadził dziennikarz Edek Osser. Był to jedyny wywiad w jego całym życiu. Całość rozmowy, łącznie z fragmentami, których nie wykorzystano w filmie, ukazała się w 1973 roku w formie tekstowej. Angielski przekład możecie znaleźć tutaj: https://libcom.org/article/against-an….

Cytują dalej opis filmu autorstwa Michała:

Amadeo Bordiga (1889-1970) był włoskim komunistą, współzałożycielem i wieloletnim liderem Komunistycznej Partii Włoch, który znany jest głównie ze swojej nieprzejednanej krytyki współpracy lewicy z partiami burżuazyjnymi, krytyki stalinizmu i ustroju ZSRR oraz kontrowersyjnej i stricte materialistycznej interpretacji faszyzmu. W niniejszym wywiadzie Bordiga miał okazję przedstawić swoje poglądy i argumenty dotyczące antyfaszyzmu oraz partyjnych sojuszy i rozłamów. Są to najbardziej znane aspekty jego działalności – nawet dziś, jeśli ktokolwiek pamięta jeszcze o tej postaci. Warto jednak zwrócić uwagę na te mniej znane wątki jego biografii i twórczości. Bordiga zrzekł się kierownictwa partii po pierwszym zaaresztowaniu przez faszystów w 1923. Gdy w 1927 roku rząd zdelegalizował działalność partii opozycyjnych, Bordiga trafił do więzienia, w którym spędził dwa lata. W 1930 za swój krytyczny stosunek do Stalina i polityki ZSRR został wydalony z partii zgodnie z linią Międzynarodówki podporządkowanej Stalinowi. Od wyjścia z więzienia w 1929 do końca wojny żył z dala od polityki i dawnych towarzyszy będąc pod ciągłą presją zarówno faszystów, którzy uważali go za niebezpiecznego komunistę, jak i ortodoksyjnych komunistów, którzy widzieli w nim zdrajcę i odszczepieńca. Bordiga powrócił do polityki po II wojnie światowej, ale jedynie jako publicysta i teoretyk. W międzyczasie wykonywał swój wyuczony zawód inżyniera i poświęcił się m.in. odbudowie zniszczonego wojną Neapolu. W latach 1949-1965 napisał mnóstwo tekstów o bardzo szerokim zakresie tematycznym. Wśród nich znalazło się 136 artykułów składających się na serię „Sul filo del tempo” (Na nici czasu) i ukazujących się w czasopismach „Battaglia comunista” oraz „Il programma comunista”. Poruszał w nich kwestie związane z historią, antropologią, ekonomią, fizyką, ekologią, krytyką militaryzmu oraz perspektywami komunistycznej przyszłości, ale powracał też do krytyki stalinizmu i ekonomicznych rozwiązań w ZSRR. Jego działalność stała się punktem odniesienia dla tzw. lewicy komunistycznej czy też ultralewicy, komunizmu rad oraz m.in. Jacquesa Camatte i Gillesa Dauvé, twórców teorii komunizacji. Na język polski przetłumaczono jedynie garstkę przedwojennych tekstów Bordigi (http://www.leftcom.org/pl/articles/am… ), a jego powojenna twórczość nie zostawiła żadnych śladów w Polsce. Prawdopodobnie najlepszym opracowaniem wybranych tekstów Bordigi w języku angielskim, uzupełnionych o wyczerpujące biograficzne i merytoryczne wprowadzenie, jest książka „The Science and Passion of Communism” pod redakcją Pietro Basso i z tłumaczeniami Giacomo Donisa: http://library.lol/main/641A3800D509D….

Zapraszamy do oglądania!