Archiwum roku: R

I. Można filozofię pojmować przynajmniej na cztery sposoby: 1. Jako zawartość opracowań historyczno-filozoficznych, których autorzy dość często uważają za filozofię to, co uznawali za nią występujący w dziejach filozofowie. W związku z tym – albo wystarczy podać proponowane przez nich definicje przedmiotu, albo wybrać najbardziej typowe i rozpowszechnione w różnych […]

Filozofia marksizmu w czasach kryzysu

 w Nauka / Polemiki przez
W artykule pt. „Pośrednictwo jako forma reprezentacji politycznej” („Myśl Marksistowska” nr 5/89) rozpatrywałem zjawisko, które odzwierciedla rodzenie się bonapartystycznej formy rządów. Natomiast w tym artykule ograniczę swe zadanie do próby ukazania, na czym polega klasowość bonapartyzmu jako dyktatury wojskowo-biurokratycznej, racjonalizowanej mitem wielkiej jednostki oraz mitycznym ujęciem roli armii i biurokracji […]

Klasowy kontekst bonapartyzmu

 w Historia / Nauka przez
1. Pytaniem zasadniczym w poniższych rozważaniach jest kwestia: na czym polega filozoficzność teoretyka marksistowskiego mieniącego się filozofem i jego marksistowskość jako filozofa właśnie? Chodzi tu zarazem o jedność, jak i przeciwstawność bycia filozofem i bycia marksistą; o przynależność do pewnej profesji intelektualnej i jednocześnie obcość wobec niej. Tą bowiem ambiwalencją […]

Filozoficzność teoretyka marksistowskiego

 w Nauka przez
Klasycy filozofii marksistowskiej nie zajmowali się specjalnie zagadnieniem wzajemnego związku sprzeczności logicznej i dialektycznej, czy też stosunkiem logiki formalnej do dialektyki. Ów logiczno-metodologiczny problem występuje jednak w ich konkretnych historycznych analizach (u Marksa — zwłaszcza w analizach historii kapitalizmu oraz pojęć ją streszczających, u Engelsa — w próbach dialektycznego uogólnienia […]

Sprzeczności logiczne a sprzeczności dialektyczne

 w Publikacje przez
1. Nie ma dzisiaj bardziej bodaj zdradliwego słowa, jak „rozwój”. Używanie go nie służy bowiem tylko celom poznawczym. Funkcjonuje ono wprawdzie w różnych naukach społecznych i filozoficznych teoriach, ale to jest margines jego życia. Jego prawdziwym żywiołem jest domena ideologii, w której dochodzi do uzasadnienia programów społecznych działań w sferze […]

Prawa rozwoju społecznego

 w Nauka przez
W swej książce „Teoria materializmu historycznego”1 próbowałem nie tylko powtórzyć to, co powiedziano już wcześniej, ale też, z jednej strony, sformułować w nieco inny sposób to samo, z drugiej zaś – uściślić i rozwinąć założenia teorii materializmu historycznego, głębiej rozpracować jego problemy. Jak wiadomo, Engels na krótko przed swoją śmiercią […]

Nikołaj I. Bucharin – O ujęciu problemów teorii materializmu historycznego

 w Historia / Nauka / Tłumaczenia przez
Badania prowadzone nad ewolucją metody N. I. Bucharina winny być obiektywne i historyczne. Problematyka jest bardzo złożona, przy czym złożoność tę pogłębia fakt, że Bucharin był przede wszystkim ekonomistą. Ekonomiczny charakter miała jego pierwsza publikacja, zaś ostatnią opublikowaną za jego życia pracą był cykl artykułów na łamach gazety „Izwiestia” zatytułowany […]

Igor Narski – O ewolucji metodologicznych poglądów Bucharina

 w Historia / Tłumaczenia przez
Mówiąc dzisiaj o kryzysie marksizmu i o pewnej otaczającej go aurze zawodu, trzeba odróżniać dwie rzeczy – jego funkcję ideologiczną i funkcję poznawczą. Choć teoretycznie winny być one ze sobą ściśle splecione, a w idealnej postaci – wzajemnie się wspierać, to jednak ich odróżnianie jest sensowne, gdyż dotyczą one dwóch […]

Tadeusz Mendelski – Czy kryzys marksizmu?

 w Nauka / Recenzje przez