Poniżej publikowany list napisał Iljenkow, jak można wnioskować z jego treści, w drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku. Tekst znajduje się w archiwum Iljenkowa w formie rękopisu i nie wiadomo, czy ostatecznie doszedł on do adresata (członków Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego). Jest on świetnym dokumentem ukazującym osamotnienie teoretyczne […]
Archiwum roku: R

Padające z ust akademików przyznających się w jakiś sposób do marksizmu zapewnienia o tym, iż „marksizm dowodzi swej uporczywej obecności, swej produktywności i swojej zdolności adaptacyjnej do kontekstu i koniunktury” (J. Bidet, S. Kouvelakis, „A Key to the Critical Companion to Contemporary Marxism”), wyglądają – w świetle faktycznych osiągnięć współczesnych […]
Słabosilna teoria

Wszystkie próby wdrożenia teorii w życie poniosły porażkę, a mimo to idea komunizmu żyje i ma się dobrze. Co jednak Karol Marks powiedziałby o rzeczach, których nadejścia nie mógł przewidzieć? O stalinowskim terrorze, globalizacji i robotyzacji? Na kogo by głosował? Zapytaliśmy o to ekspertów. Czy także dziś Karol Marks pragnąłby […]
Süddeutsche Zeitung: Marks by nie tweetował

Wprowadzenie w temat, czyli Hegel i Marks jako zdechłe psy „Historia wszystkich dotychczasowych społeczeństw jest historią walk klasowych” – to znane wszystkim zainteresowanym zdanie, rzucone przez Marksa i Engelsa w „Manifeście Partii Komunistycznej”, wydaje się dziś trywialne. Aby jednak zawrzeć w krótkim zdaniu tak zsyntetyzowaną treść, trzeba było dokonać wysiłku […]
O naglącej potrzebie dialektyki

W bieżącym roku minęło 150 lat od chwili wydania I tomu Kapitału Karola Marksa oraz mija 100 lat od wybuchu Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej. Pięćdziesiąt lat dzieli więc ogłoszenie teorii od momentu jej skutecznego, praktycznego zastosowania. Kolejne ponad 70 lat trwało doświadczenie nowego systemu. Ostatnie 30 lat to – na […]
„Co nam po teorii bez praktyki”, czyli o przezwyciężaniu dogmatyzmu ...

Edward Karolczuk jest wyjątkowym uczonym. Nie ulega poprawności politycznej, która niestety odciska się na poglądach wielu osób, w tym ze środowiska akademickiego. Wyrazem wiedzy, wysokiej inteligencji oraz samodzielnego myślenia jest jego książka wydana kilka miesięcy temu, zatytułowana „Nagie życie” ofiar wyzysku pracy i wojny. Tytuł oddaje sens zawartych w tej […]
Maria Szyszkowska – Przenikliwa krytyka

Dość powszechnie twierdzi się, że dziś marksizm (a raczej pewne wyobrażenie o nim) wszedł do kanonu nauk społecznych. Trudno powiedzieć, żeby nauka burżuazyjna przyznała teorii Marksa jakieś poważne miejsce: jako socjolog został on uzupełniony i poprawiony przez swoich krytyków, którzy jakże satysfakcjonująco dokonali tego, przed czym zatrzymał się autor Kapitału […]
Dlaczego stowarzyszanie się marksistów ma jeszcze sens

W „Uczcie” Platona znajduje się piękna opowieść mityczna, która od dawien dawna żyje własnym życiem. W naszych zaś czasach nabrała ona swoistej wymowy ideologicznej. Pozwala bowiem inaczej, niż wymaga religia i nakazują wciąż panujące stereotypy obyczajowe, patrzeć na miłość, międzyludzkie odniesienia erotyczne oraz na życie płciowe. Powiada ona, że dawno, […]
Okruchy niepoprawności: zagubiona płciowość

Moskwa – PPR i GL-AL Współczesne środki masowego przekazu pełne są rozlicznych opowieści o decydującym udziale służb specjalnych w świecie polityki. W toczącej się od dziesiątków lat wojnie wywiadów wybitną rolę przyznaje się radzieckim, od niedawna rosyjskim, tajnym służbom. Oczywiste, że służby specjalne, ich struktury organizacyjne, kadry, współpracownicy i agenci […]
Wojna wywiadów. Prehistoria Polski Ludowej

Pisałem jeszcze niedawno o materii delikatnej, snującej się w obrębie ludzkiej wrażliwości: filozofii, estetyki, filozofii kultury. Iskrzą się w nich myśli o złożoności naszego wartościowania. I kontekstach, w jakich ono przebiega. Także politycznych. Ale wiem, że to, co przedstawiałem, nie było odbierane tylko jako chłodny opis, lecz także jako oferta […]
Okruchy niepoprawności: nędza prawych autorytetów

Kiedy mówimy: „Człowiek człowiekowi wilkiem” – brzmi to ponuro i złowieszczo. Takie bowiem aforystyczne stwierdzenie ma w sobie coś drapieżnego. Kojarzy się z brutalną, zwierzęcą walką o miejsce w stadzie, o samicę, o schronienie, o żarcie i przetrwanie. Oznacza też brak zasad moralnych, grę i panowanie między (i nad) ludźmi […]
Szczury – nasi bliźni

Słusznie mówił Hegel, że „Wszystkie (…) prawne i etyczne czyny, których poszczególne jednostki są w mocy dokonać dla dobra i rozwoju całości, ich wola i to, co urzeczywistniają, pozostaje zawsze, tak jak i one same, czymś w stosunku do tej całości nieznacznym i niczym więcej jak czymś towarzyszącym. Albowiem działania […]