Dear friend!

Plan broszury stanowczo radzę napisać bardziej szczegółowo. W przeciwnym razie jest zbyt wiele niejasności.

Co do jednego muszę wypowiedzieć się już teraz:

Paragraf 3 – „postulat (kobiet) wolnej miłości” radzę zupełnie wyrzucić.
Sprowadza się to w istocie rzeczy nie do proletariackiego, lecz burżuazyjnego postulatu.
Bo rzeczywiście, co Wy przez to rozumiecie? Co można przez to rozumieć?

1. Wyzwolenie od materialnych (finansowych) kalkulacji w sprawach miłości?
2. także od materialnych trosk?
3. od przesądów religijnych?
4. od zakazu tatusia etc.?
5. od przesądów „społeczeństwa”?
6. od ograniczoności (chłopskiego czy mieszczańskiego, czy też inteligencko-burżuazyjnego) środowiska?
7. od więzów prawa, sądu i policji?
8. od tego, co poważne w miłości?
9. od rodzenia dzieci?
10. swobodę cudzołóstwa? itd.

Wyliczyłem wiele (nie wszystkie, oczywiście) odcieni.

Wy rozumiecie przez to, rzecz jasna, nie nr nr 8-10, lecz bądź nr nr 1-7, bądź też coś w rodzaju nr nr 1-7.

Ale dla nr nr 1-7 trzeba znaleźć trzeba inne określenia, gdyż wolna miłość nie wyraża dokładnie tej myśli.

A ludzie, czytelnicy broszury nieuchronnie zrozumieją przez „wolną miłość” coś w rodzaju nr nr 8-10 nawet wbrew Waszej woli.

Właśnie dlatego, że w dzisiejszym społeczeństwie klasy najbardziej gadatliwe, hałaśliwe i „stojące na świeczniku” przez „wolną miłość” rozumieją nr nr 8-10 – właśnie dlatego nie jest to proletariackim, lecz burżuazyjnym postulatem.

Dla proletariatu najważniejsze są nr nr 1-2, a następnie nr nr 1-7, a to właściwie nie jest „wolna miłość”.

Chodzi nie o to, co Wy subiektywnie „chcecie rozumieć” przez to. Chodzi o obiektywną logikę stosunków klasowych w sprawach miłości.

Friendly shake hands!

W. I.

17 stycznia 1915 r.

Przedruk za: W. I. Lenin, Dzieła wszystkie, 1989, t. 49, s. 49).